Krajobraz trudno zdefiniować - zajmują się tym nauki przyrodnicze, geograficzne, filozoficzne czy historyczne, nie wspominając o sztuce... Krajobrazem (w uproszczeniu) możemy okreslić "wszystko co nas otacza w danym miejscu i czasie". Czas zarówno dla nas (naszego życia) jak i krajobrazu ma pierwszorzędne znaczenie. W ciągu długiego czasu - na przestrzeni epok historycznych, człowiek odcisnął swe piętno na trwałe w krajobrazie. To "piętno" - to aktywność ludzka na polu materialnym i duchowym o charakterze przemyślanym i celowym - krajobraz kulturowy harmonijny, lub aktywność ludzka negatywnie przekształcająca otoczenie - krajobraz kulturowy dysharmonijny. W krajobrazie naszych parków epoka prehistoryczna i starożytna jest zaznaczona w postaci licznych stanowisk archeologicznych (Ciebłowice - SpPK), grodów (Majkowice - SPK), kurhanów (Przywóz - ZPK).
Średniowiecze na trwale zaznaczyło się w naszych krajobrazach - powstają dominujące na wyniesieniach pierwsze romańskie kościoły w Strońsku (PKMWiW) czy Inowłodzu (SpPK), w 1176 roku przybyli do Sulejowa Cystersi budują nad Pilicą jedno z najokazalszych opactw w tej części Europy, nie mniej okazałe było opactwo Norbertanów w pobliskim Witowie. W tym okresie powstają budowle obronne - zamki: Bąkowa Góra (SPK), Inowłódz (SpPK), Konopnica (PKMWiW) czy Przedbórz (PPK). W średniowiecznym krajobrazie zarysowują się dominanty w postaci ośrodków miejskich z bryłą ratusza, murami i basztami (symbole władzy świeckiej); kościoły z wieżami, klasztory i przydrożne krzyże (symbol władzy kościoła); zamki ze swoją architekturą obronną (symbol władzy feudalnej). W renesansie pojawiły się na dużą skalę obiekty przemysłowe poruszane siłą wody i wiatru - młyny, wiatraki, papiernie, folusze - obiekty te zbudowane z drewna - nie dotrwały do naszych czasów. W krajobrazach naszych parków zaszły zmiany co do układów ruralistycznych wsi oraz układu rozłogów pól - zmiany te trwać będą do XX w. W epoce baroku pojawiło się w krajobrazie wiele założeń parkowo-ogrodowych w obrębie posiadłości dworskich i pałacowych - dobrym tego przykładem jest pałac w Nieborowie ze wspaniałym otaczającym go parkiem (BPK). Powyższe epoki "ukształtowały" dzisiejszy krajobraz i jego odbiór do naszych czasów, warto idąc za ideami naszych poprzedników "zostawić go w nienaruszonym stanie dla przyszłych pokoleń". (PW)
