Święto Drzewa to program edukacji ekologicznej Klubu Gaja realizowany od 2003 roku, którego inauguracją jest ogólnopolska akcja sadzenia drzew co roku 10 października. Od 2007 roku program bierze udział w Kampanii Miliarda Drzew dla Planety – ogólnoświatowej inicjatywie sadzenia drzew, aby sprostać wyzwaniom jakie niosą zmiany klimatyczne, wspieranej przez ONZ.
Celem programu jest edukacja dla rozwoju zrównoważonego i podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatu na Ziemi, poparta konkretnymi działaniami – sadzeniem i ochroną drzew. Święto Drzewa od początku istnienia integruje społeczności wokół inicjatyw lokalnych jak sadzenie drzew, zakładanie ogrodów, otaczanie opieką starych drzew, organizowanie festynów, wycieczek, konkursów i zbiórek makulatury. Ochrona i sadzenie drzew jest uniwersalnym przesłaniem dla każdego człowieka.
"W ramach Święta Drzewa organizowane są m.in.: konkurs Drzewo Roku, konkurs Czarodziejskiego Drzewa, akcja Zbieraj Makulaturę. Przyłączenie się do programu Święto Drzewa umożliwia bezpośrednie i konkretne działanie na rzecz środowiska i ochrony klimatu a sadzenie drzew jest jednym z najbardziej opłacalnych, skutecznych i prostych sposobów przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Drzewa i lasy to niezbędne narzędzia regulacji klimatu i równowagi w środowisku naturalnym. Pochłaniają dwutlenek węgla, spowalniają spływ wód powierzchniowych. Aby zmniejszyć, a następnie zatrzymać zmiany klimatu, jedną z najważniejszych spraw jest wspólne działanie w tym kierunku. Ziemia jest naszym wspólnym domem, o który możemy zadbać tylko my sami, nikt inny za nas tego nie zrobi."
Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego od początku swojej działalności promuje sadzenie drzew i krzewów rodzimych gatunków oraz czynnie uczestniczy w tego typu akcjach na terenie naszego województwa. Świadczyć o tym mogą projekty, które przeprowadziliśmy w latach ubiegłych, tj.: „100 tys. drzew na 100-lecie województwa łódzkiego”, w ramach którego na terenie naszego województwa zostało posadzonych ponad 100 tys. drzew i krzewów, a także „Owoce Pamięci – w 100. rocznicę urodzin Jana Pawła II”, w ramach którego sadzimy sady tradycyjne ze starymi odmianami jabłoni, grusz i innych drzew owocowych.
W 2021 roku Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego realizuje projekt pod nazwą „Zazieleniamy Łódzkie”. Ten przyrodniczy projekt polega na dosadzaniu na terenie województwa łódzkiego drzew i krzewów w celu zwiększenia ilości terenów zielonych, a także przeciwdziałania skutkom zmian klimatu. Kierowany jest do wszelkich instytucji, urzędów oraz stowarzyszeń, które posiadają teren w przestrzeni publicznej, na którym mogą posadzić rośliny.
Drzewa w wierzeniach ludowych posiadają magiczną moc, i tak:
- brzoza koi dotykiem, jest matką lasu, podobno leczy nie tylko ciało, ale i duszę,
- dąb w wierzeniach wielu ludów indoeuropejskich był świętym drzewem bóstw piorunów, grzmotów i burzy. Niektóre podania głoszą, że w koronie świętego dębu gniazdował ognisty ptak, będący posłańcem bogów i pośrednikiem między światem boskim i ludzkim,
- jabłoń – rajskie drzewo, które sprowadziło ludzi na ziemię, drzewo poznania, którego symbolika nawiązuje do śmierci duchowej i cielesnej,
- jodła to wigilijny odganiacz złych mocy,
- wierzba jest symbolem nieustannie odradzającego się życia i pokonywania śmierci, jest jedną z pierwszych roślin budzących się z zimowego snu i zakwitających. To właśnie jej kwiatostany nazywane baziami zwiastują nadejście wiosny,
- klon od kołyski do grobowej deski – wyznaczał człowiekowi punkty zwrotne życia,
- cis uważany był za roślinę złowróżbną, wyrabiano z niego łuki a trującym sokiem smarowano groty strzał (podobno od takiej zatrutej strzały zginął Mieszko I), obsadzano tą rośliną cmentarze,
- kalina niezwykle lecznicze drzewo, z którego korzystali ludowi znachorzy i mistrzowie sztuki lekarskiej. W Polsce, jak na całej Słowiańszczyźnie, kalina była symbolem młodości i piękna. Romantyczni poeci rozszerzyli znaczenie symbolu o niewinność, dziewictwo, cierpienia i smutek,
- lipa – miodem płynąca – stanowiła niezwykle cenny produkt do wyrobów przedmiotów użytku domowego. Prawdziwym skarbem ludności wiejskiej było lipowe łyko. Lipa dostarczała również surowca do wypalania węgla drzewnego, a także kwiatów, nasion i kory na leki, a pszczołom nektaru na miód i wosk. Jej cnoty prawdziwe i niekoniecznie prawdziwe chwalili nasi najprzedniejsi poeci z Janem z Czarnolasu na czele,
- modrzew symbolizował młodość, urodę i odnowę życia. Już Słowianie otaczali te drzewa czcią i miłością. Modrzew wzmacnia siły witalne, poprawia humor, przywraca wiarę i umacnia cierpliwość,
- olcha w kulturze materialnej Polaków miała niezwykle wysoki status: dawała dobre drewno i umożliwiała uzyskiwanie barwników. Uważano, że rozsypane liście olchy odstraszą myszy. Panowało też przekonanie, iż wzmaga ona siły parapsychiczne i zdolność jasnowidzenia,
- sosna stanowiła natchnienie młodopolskich artystów, symbolizowała siłę, seksualność i płodność wiosny. Sosnowe drzewko, bogato ustrojone obnoszono na wiosnę, jako Maik względnie Gaik,
- świerk wiele ludów uważało za święte drzewo. Górale tatrzańscy nie stanowili wyjątku. Jeszcze w XVIII w. przedmiotem kultu religijnego był święty świerk (smrek). Okoliczna ludność wznosiła ku niemu modły i patrzyła, w jakim kierunku wiatr wygina gałęzie, ponieważ z tej strony miało przybyć do nich szczęście. Świerkowe gałązki stanowiły też antidotum na wszelkiego typu złe czary i uroki.
Pamiętajmy o drzewach bo dzięki nim możemy oddychać pełną piersią.
Opr. DWB.
Zdj. DWB
Żródła: Ludowe wierzenia: Magiczna moc drzew. A. Szymańska
