Poznajcie wydrę – znakomitego pływaka i łowcę
Wydra (Lutra lutra) to znakomicie przystosowany do ziemno-wodnego trybu życia drapieżnik. Chętnie osiedla się wzdłuż śródleśnych rzek o wysokich brzegach, bogatych w ryby – tak jak tutaj, w rezerwacie „Hołda” nad Wartą, gdzie ze smakiem zajada się pysznym linem, czyli rybą z rodziny karpiowatych.
Należy podkreślić, że wydra jest doskonałym pływakiem, a pod wodą może przebywać nawet do 8 minut. Niechętnie się od niej oddala, chociaż potrafi podejmować dalekie wędrówki, np. w przypadku gdy w jej rodzimym siedlisku braknie pokarmu. Wówczas czyni szkody w gospodarstwach rybnych, przez co nie należy do najbardziej lubianych zwierząt. Jednak drapieżna natura tego zwierzęcia została przez ewolucję wpisana w jej zachowanie. Nie ma innej możliwości, by wydra nagle stała się wegetarianką, choć hodowcy ryb zapewne by sobie tego życzyli.
Wygląd zewnętrzny
Wydra dorasta do metra długości (wraz z ogonem) i może ważyć nawet 10 kg. Niezwykła gibkość ciała umożliwia jej sprawne pływanie i nurkowanie, a gęsta i długa sierść jest mocno natłuszczona i nie przepuszcza wody. Sylwetka idealnego łowcy musi mieć także odpowiednią głowę. U wydry jest ona okrągła i płaska, z krótkim pyskiem, małymi oczami oraz niewielkimi uszami. Mocy i prędkości zwierzęciu dodaje nie tylko długi ogon, ale również znajdujące się między palcami błony pławne, które umożliwiają wydrze „odpychanie” się od wody oraz nadawanie odpowiedniej szybkości, zdecydowanie wyższej niż gdyby zwierzę nie posiadało tych struktur. Wydra to prawdziwa maszyna do zabijania, a to za sprawą bardzo dużych (w stosunku do pozostałych zębów) kłów, dzięki którym szybko rozprawia się z ofiarą. Samce z reguły są zdecydowanie większe od samic, bardziej masywne i silniejsze, przez co polują na większe ofiary. Chodzi tutaj przede wszystkim o to, by nie wchodzić sobie w drogę podczas polowań, zwłaszcza w czasie odchowu młodych. Samica sama zajmuje się procesem wychowawczym, zatem wykarmienie potomstwa i siebie samej to nie lada wyczyn. Gdyby jeszcze miała konkurować o pokarm z większym, silniejszym samcem, nie wróżyłoby to nic dobrego dla tego gatunku.
Tryb życia
Z wyjątkiem okresu godowego i samic wychowujących młode wydra żyje samotnie. Są terytorialne, co wyraźnie widać w przypadku samic, zawłaszcza pod koniec ciąży i podczas wychowywania młodych. Wydra zamieszkuje nory, które sama kopie na brzegach i groblach zarośniętych krzakami oraz drzewami. Na płaskich terenach bagiennych buduje szałasy z roślinności, poluje pod wodą, a zimą doskonale radzi sobie nawet pod lodem. Jej podstawowym pokarmem są złowione ryby, które zjada na brzegu, pozostawiając niedojedzone resztki. Często nadmiar zdobyczy chowa pod zerwaną roślinnością. Wydra zjada także raki i duże wodne owady, nie pogardzi tez ślimakami i żabami, a nawet drobnymi gryzoniami, ptakami i ich jajami.
Rozród i samotne macierzyństwo
Wspominałam już wcześniej, że samica sama opiekuje się swoim potomstwem codziennie walcząc o byt dla siebie i swoich dzieci. Okres godowy tego drapieżnika nie wyróżnia się niczym szczególnym. Samce nie toczą ze sobą spektakularnych walk, a ich jedynym celem jest przekazanie swoich genów dalej. Samica natomiast szuka materiału, który będzie jak najlepszy dla jej przyszłego potomstwa. Do zbliżenia między przyszłymi rodzicami dochodzi na przełomie lutego i marca. Po wszystkim samiec zostawia wybrankę. Samica zachodzi w ciążę, a następnie po około 63 dniach, czyli na przełomie kwietnia/maja rodzi 2 – 4 osesków, które przez około 2 miesiące są karmione mlekiem matki. Pod okiem matki spędzają kolejne 8 do 9 miesięcy. W tym czasie samica uczy je życia. Młode dużo czasu poświęcają zabawom, wykorzystując do tego celu złowiona rybę albo kamień. Po tym czasie młode odłączają się, najpierw jedno, potem drugie, potem następne i następne. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 2 -3 lat.
Zagrożenia i ochrona
Dla wydry największym zagrożeniem jest brak pokarmu, dlatego duże straty populacji powodują ostre zimy. Niekorzystne dla niej są także skutki działalności człowieka, takie jak: zanieczyszczenia i eutrofizacja wód, stosowanie nawozów i pestycydów w pobliżu zbiorników wodnych oraz likwidacja bagien. Wiele wydr ginie w sieciach rybackich. Podczas wędrówek padają łupem psów i kłusowników, a także giną pod kołami samochodów. Od 2016 roku wydra jest objęta ochroną częściową.
Materiał i montaż filmu: Krzysztof Gara
Tekst: Karolina Piasecka
